Праўленне імператараў. Імператары свету. Правы імператара. Імператар - гэта...

Імператарская ўлада мае даволі доўгую гісторыю. Зарадзілася яна ў Старажытным Рыме з часу праўлення Жніўня. Імператары свету мелі неабмежаваную ўладу, прычым гэтая ўлада ў некаторыя моманты спрыяла небываламу росту дзяржавы і панавання яго кіраўніка, а ў некаторых выпадках прыводзіла да цяжкіх эканамічных, сацыяльных і палітычных наступстваў. Як бы тое ні было, імператары згулялі велізарную ролю ў працэсе развіцця гісторыі чалавецтва.

Значэнне тэрміна «імператар»

Першай імперыяй у свеце стала Рымская, прычым першапачаткова яна не з'яўлялася такой. У гады існавання рэспубліканскага ладу словам «імператар» пазначаліся ўсе вышэйшыя чыны, надзеленыя грамадзянскай, ваеннай або судовай уладай. Да іх ставіліся прэторыю, консулы, магістраты і інш. Пасля гэты тытул стаў выкарыстоўвацца па адносінах да адной асобе – кіраўніку дзяржавы – і абазначаў ён неабмежаваную, поўную ўладу. Сапраўды, імператар – гэта аднаасобны кіраўнік, яго слова і ёсць закон, усё яму падпарадкаваныя і яму ўсё падуладна. Ні адно значнае рашэнне ў імперыі на прымаецца без яго асабістага згоды або загады.

Ваенная ўлада

Правы імператара былі практычна неабмежаванымі. Улада, засяроджаная ў руках кіраўніка, ўмоўна дзялілася на тры вялікія катэгорыі: грамадзянская, ваенная і судовая. Сцісла спынімся на кожным пункце асобна.

Імператар валодаў вышэйшай ваеннай уладай. Менавіта ён з'яўляўся вярхоўным галоўнакамандуючым, і яму ўсё салдаты прыносілі прысягу альбо асабіста, альбо перад яго выявай.

Рымскія імператары размяркоўвалі ўсе камандныя пасады ў арміі па асабістым меркаванні. Колькасць і колькасны склад родаў войскаў таксама залежалі ад жадання венцаноснай асобы. Імператар меў права на абвяшчэнне вайны і заключэнне свету.

Больш:

Нервовы імпульс, яго пераўтварэнне і механізм перадачы

Нервовая сістэма чалавека выступае своеасаблівым каардынатарам у нашым арганізме. Яна перадае каманды ад мозгу мускулатуры, органаў, тканін і апрацоўвае сігналы, якія ідуць ад іх. У якасці своеасаблівага носьбіта дадзеных выкарыстоўваецца нервовы імп...

Куды паступаць пасля 11 класа? Якую выбраць прафесію?

Пры выбары сваёй будучай прафесіі не варта абапірацца на чые-то рэкамендацыі і парады, тым больш не трэба падпарадкоўвацца сваім бацькам, якія даволі часта вырашаюць без вас самастойна, куды паступіць пасля 11 класа. Варта задумацца, наколькі паспяхо...

Крывяносная сістэма жывёл, як вынік эвалюцыйнага развіцця свету

Крывяносная сістэма жывёл прайшла доўгі шлях фарміравання ў ходзе эвалюцыйнага развіцця свету. Яна ўтварылася на месцы рудыментарных частак першаснай паражніны цела, якая ў вышэйшых жывёл была выцесненая целломом, або другаснай паражніной цела. У пра...

Грамадзянская ўлада

Першы імператар Актавіян Аўгуст і наступныя за ім карысталіся выключным правам збору падаткаў і прызначэння яго памеру па асабістым меркаванні. Сюды ж уваходзіла велізарная колькасць падаткаў, так званых падарункаў, паднесеных практычна ўсімі грамадзянамі імперыі, у асаблівасці ж тымі, хто меў у сваіх руках хоць бы нейкую ўладу.

Па сутнасці, імператар – гэта ўласнік абсалютна ўсяго, што знаходзілася на тэрыторыі дзяржавы. Такім чынам, ён мог канфіскаваць маёмасць любога чалавека для «патрэб імперыі». Сам жа мог марнаваць любыя сумы з казны бескантрольна.

Палова правінцый імперыі была ў поўным падначаленні ў імператара, другая палова знаходзілася ва ўлады Сената, аднак на справе атрымлівалася так, што і ў сенацкіх правінцыях васпан з'яўляўся поўным гаспадаром, кіраўніком асобнымі рэгіёнамі праз сваіх асоб.

Імператар меў права таленты каму заўгодна рымскага грамадзянства. Разам з тым ён выступаў у рол вярхоўнага цэнзара над норавамі і прыватнай жыццём рымлян. Г. зн. ён мог ўрывацца ў асабістае жыццё любога грамадзяніна, і кожны карыстаўся тым становішчам у грамадстве, якім надзяліў яму кіраўнік.

Рэлігійная ўлада

У Рымскай імперыі імператар – гэта вярхоўны пантыфік. Вялікая колькасць вераванняў, распаўсюджаных на велізарнай тэрыторыі імперыі, знаходзілася ў поўнай ўлады кіраўніка, у тым ліку і ў самім Рыме. Як вядома, першапачаткова імперыя была паганскай, але з цягам часу манатэістычная рэлігія - хрысціянства - была аб'яўлена дзяржаўнай. Імператар распараджаўся ўсімі рэлігійнымі актамі, акрамя гэтага, ён быў надзелены выключным правам нагляду над шматлікім класам жрацоў.

Судовая ўлада

Імператар быў вярхоўным суддзёй па ўсёй велізарнай імперыі. Суд яго з'яўляўся вышэйшай інстанцыяй, калі можна так выказацца. На рашэнні, вынесеныя кіраўніком, не магло рушыць услед апеляцыі.

Апроч гэтага, ён быў надзелены заканадаўчай уладай, хаця гэтая прывілей увасабляліся ў жыццё толькі пасля адабрэння Сената. Аднак імператар мог выдаваць эдыкты або указы, якія маюць сілу закона для ўсяго грамадства.

У правінцыях кіраўнік перадаваў сваю судовую ўладу намесьнікам – легатам, якія дзейнічалі ад яго імя і выключна ў яго інтарэсах.

Тытул Жнівень, або Богаабранасць імператара

Асобна трэба згадаць аб богаабранасці імператараў. Афіцыйна гэты тытул быў прысвоены толькі Октавиану, але Акрамя называліся і ўсе наступныя кіраўнікі імперыі. Што ж значыў гэты тытул?

Жнівень – гэта не проста чалавек, надзелены уладай, гэта святое істота. Імператар – гэта пасланец Божы, па ідэалогіі, ён быў пасланы Богам кіраваць падданымі. Тытул імператара азначаў магутнасьць кіраўніка, тытул Жнівень абазначаў яго святасць. Такім чынам, імператар валодаў яшчэ і боскай уладай. Падданыя павінны былі ставіцца да імператара, як да бога, менавіта таму падпарадкаванне імператарскім эдыктах і іншым актам было трывалым, калі браць пад увагу факт глыбокай веры практычна ва ўсяго насельніцтва імперыі.

Кароткая гісторыя

Вышэй было сказана, што імператарская ўлада ўзнікла ў Рымскай імперыі, і першым імператарам стаў Актавіян, які атрымаў тытул Жнівень. У 395 годзе н. э. Рымская імперыя падзялілася наЗаходнюю і Ўсходнюю. У сваю чаргу, Заходняя ўпала ў 476 годзе. Аднак Усходняя Рымская імперыя праіснавала яшчэ амаль 1000 гадоў, прычым яна стала пераемніцай імператарскай улады. Гэта значыць Усходняй часткай, названай пасля Візантыйскай, кіравалі імператары.

Праўленне імператараў на Захадзе ж адрадзілася ў 800 г., калі гэты тытул атрымаў Карл Вялікі, а затым і Атон I (у 962 г.). Пазней тытул імператара ускладаецца на кіраўнікоў некаторых іншых дзяржаў, у ліку якіх Францыя са знакамітым Напалеонам, Аўстра-Венгрыя, Германія, Бразілія, Мексіка і інш. Ангельская каралева Вікторыя ў 1876 годзе была абвешчаная імператрыцай Індыі.

Трэба сказаць, што імператарская ўлада існавала не толькі ў еўрапейскай культуры, але і ў азіяцкай і афрыканскай. У літаратуры можна прачытаць, што кіраўнікоў Кітая, Сіяма, Эфіопіі, Турцыі, Японіі і Марока называлі не інакш, як імператарамі.

Цары ў Расіі

Слова цар у рускую мову прыйшло з грэцкага, г. зн. з Візантыйскай імперыі, пры гэтым захаваўшы сваё значэнне. Першапачатковы яго варыянт - «цэзар», «цесарь» - паступова быў заменены на звыклы нам тэрмін «цар».

Першым кіраўніком, венчанным на царства ў Расіі, быў Іаан IV, якога еўрапейскія гісторыкі назвалі Грозным за нібыта нечалавечыя зверствы. Царом ён стаў у 1547 годзе, а дзяржава тады называлася Расійскім царствам і праіснавала пад такой назвай аж да 1721 года.

Раманавы, восшедшие на пасад у 1613 годзе, таксама з'яўляліся царамі, але не ўсе, а толькі Міхаіл, Аляксей, Фёдар, Ян V, Соф'я і Пётр I да 1721 года.

Цары і імператары Расіі былі надзелены неабмежаванай, абсалютнай уладай, таму перыяд іх праўлення прынята называць эпохай абсалютызму.

За тытулам рускіх цароў таксама быў замацаваны сакральны сэнс, яны таксама былі помазанниками Божымі і дзейнічалі як бы ад імя Бога. Менавіта таму цары, а пасля імператары непарыўна былі звязаны праваслаўнай верай, і невыпадкова Парады, свергнувшие ўлада імператараў, абвясцілі вайну праваслаўя – яны ўсведамлялі тую небяспеку, якую таіла ў сабе рэлігія, і разумелі, якая роля ў ёй законнага кіраўніка Расеі.

Імператары Расіі

Апошнім рускім царом і першым імператарам стаў Пётр I. Менавіта на яго ў 1721 годзе быў ускладзены тытул імператара Расійскага дзяржавы. Яго ўлада была неабмежаванай і распаўсюджвалася на ўсе сферы дзяржавы і грамадства. Ён з'яўляўся вярхоўным галоўнакамандуючым і быў надзелены вышэйшай грамадзянскай, заканадаўчай і выканаўчай уладай.

Праўленне імператараў на Расійскім троне прадстаўлена дынастыяй Раманавых, якая знаходзілася ва ўладзе больш за 300 гадоў – з 1613 па 1917. За гэты час дзяржава дасягнула такіх поспехаў, што стала лідэрам у эканамічным развіцці. Расійская імперыя была адзінай звышдзяржавай на той момант. Існуюць меркаванні сур'ёзных, паважаных гісторыкаў аб тым, што Расею загубіла яе развіццё, пагрозлівае іншым дзяржавам-лідэрам, асабліва ў Вялікабрытаніі і ЗША. Імператары Расіі сапраўды былі патрыётамі сваёй краіны і свайго народа, якія робяць усё для таго, каб дзяржава квітнела, а ў падданых павышаўся ўзровень жыцця. Апошнім расійскім імператарам дэ-факта з'яўляўся Мікалай II, дэ-юрэ - Міхаіл Аляксандравіч, яго брат.

Эпоха імператарскага праўлення яшчэ не скончана. У цяперашні час адзіным імператарам у свеце з'яўляецца Акіхіта – кіраўнік Японіі. Ён быў каранаваны 12 лістапада 1990 года і па сённяшні дзень 82-гадовы 125-й імператар выконвае свае функцыі.