Разбойничья гісторыя? Стварэнне рамана "Дуброўскі"

Па гэтаму тэксту пастаўлена некалькі фільмаў, яго сюжэт стаў асновай знакамітай оперы. Пры гэтым для многіх сучаснікаў Пушкіна і самых знакамітых даследчыкаў яго творчасці гэта ўсяго толькі авантурная гісторыя, стварэнне рамана «Дуброўскі» многімі аб'яўляецца памылкай, відавочнай памылкай вялікага паэта. Ці Так гэта?

Беларуская Робін Гуд

Пушкінскі геній прымушаў яго ставіць усе новыя і новыя задачы. У вершах з'явіўся той мову, які стаў асновай вялікай літаратуры, вялікай культуры. У прозе гэтай мовай – простым, ясным, выразным – былі напісаныя «Аповесці Вавёрчына», якія цяжка назваць тэкстамі чыста празаічнымі, бо ў іх так па стихотворному дакладна выверана месца для кожнага слова, для кожнага гуку.

Ад "Паненкі-сялянкі" да "Дубровскому"

Хоць праз два гады пасля «Паненкі-сялянкі» і «Дубровском» зноў з'яўляюцца закаханыя маладыя людзі з суседніх маёнткаў, нават размаўляюць яны падобна – пакідаючы ў дупле дрэва патрэбнае паведамленне, гісторыя стварэння рамана «Дуброўскі» паказвае нам новага Пушкіна. Пасталелы аўтар зусім па-іншаму глядзіць на свет.

Пачынаючы з лета 1831 года для Пушкіна становіцца ўсё больш актуальным стварэнне празаічнага твора іншага характару, дзе галоўным зместам становіцца займальна расказаная гісторыя. Стварэнне рамана «Дуброўскі» магло пачацца з жадання стварыць рускую рэпліку на авантурныя раманы, гэтак папулярныя ў заходнееўрапейскай літаратуры. Але лічыць пушкінскі тэкст толькі рэхам раманаў Вальтэра Скота або разважаннем на «разбойніцкую» тэму, прапанаваную Шылерам, недапушчальна банальна для ўзроўню Аляксандра Сяргеевіча. Магчыма, першыя пабуджальныя думкі маглі мець падобную форму, але затым яны сталі значна значней.

Больш:

Нервовы імпульс, яго пераўтварэнне і механізм перадачы

Нервовая сістэма чалавека выступае своеасаблівым каардынатарам у нашым арганізме. Яна перадае каманды ад мозгу мускулатуры, органаў, тканін і апрацоўвае сігналы, якія ідуць ад іх. У якасці своеасаблівага носьбіта дадзеных выкарыстоўваецца нервовы імп...

Куды паступаць пасля 11 класа? Якую выбраць прафесію?

Пры выбары сваёй будучай прафесіі не варта абапірацца на чые-то рэкамендацыі і парады, тым больш не трэба падпарадкоўвацца сваім бацькам, якія даволі часта вырашаюць без вас самастойна, куды паступіць пасля 11 класа. Варта задумацца, наколькі паспяхо...

Крывяносная сістэма жывёл, як вынік эвалюцыйнага развіцця свету

Крывяносная сістэма жывёл прайшла доўгі шлях фарміравання ў ходзе эвалюцыйнага развіцця свету. Яна ўтварылася на месцы рудыментарных частак першаснай паражніны цела, якая ў вышэйшых жывёл была выцесненая целломом, або другаснай паражніной цела. У пра...

Дуброўскі – Астроўскі?

Менавіта Астроўскім спачатку планаваў назваць галоўнага героя Пушкін. Такое ўражанне зрабіла на яго расказаная добрым маскоўскім сябрам. П. В. Нащокиным гісторыя. Стварэнне рамана «Дуброўскі» шмат у чым вызначана знаёмствам Пушкіна праз Нащокина з абставінамі справы беларускага памешчыка Паўла Астроўскага.

Паперы на валоданне маленькім сяльцом у дваццаць душ, якое знаходзілася ў Мінскай губерні, згарэлі падчас напалеонаўскага нашэсця. Гэтым скарыстаўся багаты сусед, отсудивший сяльцо у збяднелага памешчыка. Якое-то час той вымушаны быў наняцца ў хатнія настаўнікі, але неўзабаве ў тых месцах пачаліся напады на судовых выканаўцаў і на іншых чыноўнікаў. Арыштаваны Астроўскі, па некаторых звестках, здолеў збегчы, перапілаваўшы ланцуга на кайданах, і след яго згубіўся. Перад намі амаль дакладная фабула пушкінскага рамана.

Справа паручніка Муратава

У другой чале «Дуброўскага» Пушкін змяшчае дакумент, які падводзіць вынік цяжбе Троекурова з былым сябрам. Гэты вердыкт здаецца аўтарскім творам, так уражлівыя яго канцеляризмы і цяжкавагавыя абароты. Але аказваецца, гэта копія дакумента з судовай справы аб адчужэнні маёнтка паручніка Мартынава ў карысць суседа – палкоўніка Крукава. Пушкін ўклаў копію дакумента ў чарнавікі рамана, толькі унёсшы алоўкавыя праўкі – памяняў рэальныя прозвішчы на тыя, якімі ён надзяліў герояў «Дуброўскага».

У чарнавіках пазначана месца – Казлоўскі павет Тамбоўскай губерні, дзе і адбылася гэтая гісторыя. Стварэнне рамана «Дуброўскі» шмат у чым грунтуецца на падобных працэсах, якія адбываліся на прасторах імперыі. Канчатковы варыянт прозвішча галоўнага героя стаў для Пушкіна справай вырашаным, калі ён пазнаёміўся з падобнымі судовымі справамі ў Ніжагародскай губерні, дзе размяшчалася знакамітае пушкінскае маёнтак Болдзіна. Сярод рэальных людзей яму сустрэўся памешчык з такой выразнай прозвішчам. Менавіта гэтая прозвішча стала назвай неоконченного рамана, калі яго вырашылі апублікаваць у пасмяротным зборы твораў.

Народны бунт

Вядома, цяжка ўявіць працу Пушкіна сляпы кампіляцыяй на аснове рэальных жыццёвых выпадкаў. Не можа так выглядаць гісторыя стварэння рамана «Дуброўскі». Пушкіна цікавілі і больш значныя з'явы грамадскага жыцця. Як ён мог абысці маўчаннем ўзброеныя выступленні 1830 года ў Парыжы і Ліль, польскае нацыянальна-вызваленчы рух, накіраванае супраць Мікалая I, ды і ў сучаснай яму Расійскай імперыі тут і там успыхвалі холерные бунты.

Накладвала свой адбітак праца Пушкіна над гісторыяй пугачевской вайны. Якая гісторыя стварэння рамана "Дуброўскі" – аповяду пра высакароднага разбойніка, якія ваявалі з урадавымі войскамі – магла абысціся без спасылак на не забытую ў народзе сялянскую вайну. У Кистеневской гаі збіраюцца мужыкі, вельмі падобныя на тых, каго Пушкін адправіў у войска Пугачова ў «Капітанскай дачцы». Таксама мы не бачым поўнага адабрэння аўтарам стыхіі бунту, – у незавершаным «Дубровском» малады разбойнік распускае сваю шайку, што здаецца цалкам лагічным.

Вынік

Нават зусім кароткая гісторыя стварэння рамана«Дуброўскі» робіць незаможнымі ўніжальнае меркаванне самых паважаных літаратараў аб гэтым творы Пушкіна. Каб вызначыць яго як няўдалую спробу зарабіць грошы шляхам стварэння легковесного чытва, трэба вельмі напышліва ставіцца да вялікага імя. Аляксандр Сяргеевіч, які спрабуе дасягнуць ўзроўню Загоскина, Лажечникова або Булгарына (менавіта такім ён прадстаўлены ў «Дубровском» некаторымі крытыкамі), – занадта вартае жалю відовішча, каб быць праўдай.

Невядома, як аўтар скончыў бы свой раман, але і таго, што абмежавана пастаўленай ім кропкай, хопіць, каб па-сапраўднаму хваляваць сённяшняга і будучага чытача.