Эканамічная эфектыўнасць вытворчасці і яе складнікі

Эканамічная эфектыўнасць, як правіла, выступае асноўным інтэграваным паказчыкам паспяховасці вядзення гаспадарчай дзейнасці для любога прадпрыемства ў любой галіне.

У самым простым выразе эканамічная эфектыўнасць вытворчасці (ЭЭП) мае на ўвазе пад сабой велічыню суадносін таго выніку, які дасягнуты прадпрыемствам або фірмай і вытворча-камерцыйнай дзейнасці і тых выдаткаў, якія панесла дадзеная фірма або прадпрыемства для дасягнення дадзенага выніку. Колькасны параметр гэтага суадносін называецца паказчыкам эканамічнай эфектыўнасці і вызначаецца як адносная выніковасць працы ўсёй эканамічнай сістэмы (тут маецца на ўвазе поўны вытворча-камерцыйны цыкл для дадзенага канкрэтнага прадпрыемства). Адноснасць параметру выніковасці вызначаецца тым, што яе паказчыкі бяруцца ў параўнанні з паказчыкамі выдаткаў рэсурсаў.

Як інтэгральны паказчык, эканамічная эфектыўнасць вытворчасці выказвае статыстычную суму паказчыкаў эфектыўнасці на розных узроўнях дадзенай эканамічнай сістэмы (прадпрыемства, фірмы) і выступае ў якасці сукупнай выніковай характарыстыкі гаспадарчай дзейнасці (ад канкрэтнага прадпрыемства або нават падраздзялення, да эканомікі ўсёй краіны ў цэлым). Пры гэтым, як інтэграваны параметр, ён яшчэ валодае і якасцямі універсальнасці, гэта значыць з аднолькавай ступенню характарызуе любыя фактары эфектыўнасці, будзь то эканамічная эфектыўнасць сельскагаспадарчай вытворчасці, прамысловага, сферы паслуг, або жа эканамічная эфектыўнасць вытворчасці прадукцыі жывёлагадоўлі.

На ўзроўні мікраэканамічнай аналізу ЭЭП разлічваецца як стаўленне коштаў канчатковых прадуктаў вытворчасці да выдаткаў мінус адзінка. Гэты разлік аналагічны і на макраэканамічным узроўні, толькі ў якасці першага паказчыка выкарыстоўваецца велічыня усяго ВУП краіны. Акрамя таго, вельмі паказальныя і разлікі асобных фактараў вытворчасці – капіталу, персаналу, зямлі, сродкаў вытворчасці. Гэта дазваляе больш дэталёва аналізаваць становішча спраў на канкрэтным прадпрыемстве ці ў краіне ў цэлым і фармаваць канкрэтныя кіраўніцкія рашэнні на аснове кумулятыўнай тэхналогіі, то ёсць засяроджваць інвестыцыйныя і іншыя рэсурсы на самым слабым звяне эканамічнага працэсу з пункту гледжання яго эфектыўнасці.

У самым глабальным вымярэнні галоўным крытэрыем грамадскага вытворчасці выступае ўзровень задавальнення патрэбаў людзей у неабходных сацыяльна-эканамічных выгодах. Больш вузкім і канкрэтным па змесце да дадзенага крытэру выступае уласна эканамічная эфектыўнасць вытворчасці, якая характарызуецца шэрагам спецыяльных параметраў. Галоўным з такіх параметраў з'яўляецца такі важны і шырока выкарыстоўваецца паказчык, як прадукцыйнасць працы, які выражае колькасную бок вынікаў вытворчасці ў суадносінах з часовымі паказчыкамі. Акрамя прадукцыйнасці працы, вельмі ёміста характарызуюць эфектыўнасць вытворчасці параметры фондоотдачи, рэнтабельнасць вытворчасці і паказчыкі прыбытковасці і акупнасці.

Прынята лічыць, што эканамічна эфектыўным выступае такі спосаб вытворчай дзейнасці, пры якім дасягаецца адпаведнасць аб'ёмаў вырабленай прадукцыі пры дадзеным канкрэтным аб'ёме выдаткаў на яе выпуск. Калі ж прадпрыемства не можа падтрымліваць такія аб'ёмы без прыцягнення дадатковых рэсурсаў, то такое вытворчасць лічыцца неэфектыўным. Гэта значыць, эфектыўнай з'яўляецца эканамічная дзейнасць з найменшымі выдаткамі.

У гэтым кантэксце эканамічная эфектыўнасць вытворчасці адрозніваецца ад тэхнічнай эфектыўнасці, таму што ўлічвае значна больш шырокі пералік паказчыкаў, напрыклад такіх, як адпаведнасць якасці прадукцыі патрабаванням сучаснага рынку або запытам спажыўцоў.