Анархіст –гэта... Разбіраемся

«Мама - анархія, тата - шклянку портвейна» – так у песні В. Цоя паведамляюць аб сабе нейкія маладыя людзі. З партвейнам, дапусцім, усё зразумела, але пры чым тут анархія? Паспрабуем зразумець.

Хто такія анархісты?

Анархізм (даслоўна – безуладдзя) - гэта сістэма філасофскіх поглядаў, якая адмаўляе ўсякае прымусовае кіраванне і ўлада адных членаў грамадства над іншымі. Анархія заклікае да ліквідацыі любых відаў ўлады, лічачы іх органамі эксплуатацыі і падаўлення. Анархіст - гэта чалавек, які хоча поўнай і абсалютнай свабоды.

Чалавецтву ўласціва вольналюбнасць, і таму ідэі анархізму многімі першапачаткова ўспрымаюцца з сімпатыяй. Але пазней гэтая сімпатыя знікае.

Базавыя прынцыпы анархізму

Ідэалогія анархізму грунтуецца на выдатных прынцыпах, такіх як роўнасць і братэрства, поўная свабода (у т. ч. асацыяцый) і чалавечая ўзаемадапамога. А галоўнае – адсутнасць якой-небудзь улады. Сапраўдны анархіст – гэта чалавек, які шчыра верыць у такое пабудова грамадства, дзе адзін правадыр або іх група не змогуць навязваць свае патрабаванні іншым. Таму ён адмаўляе не толькі аўтарытарнасць і таталітарызм, але нават прадстаўнічую дэмакратыю. Анархіст – гэта той, хто выступае за поўны адмова ад прымусу асобы да ўдзелу ў любых дзеяннях супраць яе волі (нават пры наяўнасці самых высакародных мэтаў!). Мяркуецца, што чалавек можа ўдзельнічаць у якіх-небудзь грамадскіх праектах, толькі ўсведамляючы сваю ўласную адказнасць. А так як асоба мала што можа зрабіць у адзіночку, мяркуюцца асацыяцыі людзей, свабодна якія аб'ядналіся з агульнай мэтай і якія валодаюць роўнымі правамі ў яе рэалізацыі.

Больш:

Канкурэнцыя - гэта суперніцтва паміж удзельнікамі рынкавай эканомікі. Віды і функцыі канкурэнцыі

Канкурэнцыя – гэта паняцце, уласцівае рынкавай эканоміцы. Кожны ўдзельнік фінансавых, гандлёвых адносін імкнецца заняць лепшае месца ў той асяроддзі, дзе яму даводзіцца функцыянаваць. Менавіта па гэтай прычыне ўзнікае канкурэнцыя. Барацьба памі...

Палітыка і мараль: суадносіны паняццяў у сучасным грамадстве

 Палітыка і мараль – гэта найбольш складаныя адносіны палітыкі да маральным нормам, прынятым у грамадстве. Абодва гэтыя паняцці ўяўляюць сабой арганізацыйныя і кантрольныя сферы соцыума, аднак, яны функцыянуюць у ім па-рознаму. Мараль закл...

Самая старая котка ў свеце

Самая старая котка на сённяшні дзень – Люсі. Гэта самае звычайнае жывёла нарадзілася ў далёкім 1972 годзе. Калі яе гаспадары даведаліся пра гэта, яны звярнуліся да ветэрынараў. Спецыялісты былі ўражаны станам гэтага жывёльнага. Котка выдатна ел...

Да пытання аб грамадскім кіраванні

Але як жа можна, адмаўляючы ўсялякую ўладу, ажыццяўляць грамадскае кіраванне? Анархіст – гэта той, хто бачыць рашэнне дадзенай праблемы ў калектыўным кіраванні і развіцці нізавой ініцыятывы. Гэта значыць, пры ажыццяўленні якіх-небудзь грамадскіх праектаў ініцыятыва ідзе знізу ўверх, а не зверху, як гэта прынята цяпер (найпросты прыклад – выбарнасць кіраўніцтва на прадпрыемствах).

Падобны падыход да грамадскаму прылады многімі разглядаецца як идеалистичный. Ён патрабуе ад членаў грамадства, пабудаванага па прынцыпах анархізму, асаблівай самаарганізацыі і найвышэйшага ўзроўню культуры. Бо чалавек, які адмаўляе ўлада звонку, павінен умець не толькі свабодна выбудаваць уласную жыццё, але і наладзіць мірнае бесканфліктнае суіснаванне з іншымі людзьмі, якія прагнуць, як і ён, поўнай неабмежаванай свабоды. Ці трэба казаць аб тым, што ў сучасным, не самым дасканалым грамадстве, гэта амаль нерэальна? І. А. Пакроўскі, вядомы расійскі прававед пачатку 20 стагоддзя, так і пісаў: «Калі ёсць вучэнне, якое сапраўды мяркуе святых людзей, так гэта менавіта анархізм; без гэтага ён непазбежна выраджаецца ў звярынае».

Разбураць ці ствараць?

Вядомыя анархісты наракаюць на тое, што ў грамадстве іх ідэалогія часта ўспрымаецца няправільна; анархізму прыпісваюць не уласцівае яму жаданне вярнуць свет да дзікіх законах і пагрузіць яго ў хаос. Але давайце разбірацца.

Анархізм як тэорыя існуе ўжо сотні гадоў і складаецца з дзесяткаў кірункаў, часцяком супярэчаць адзін аднаму, а то і зусім процілеглых. Анархісты не могуць вызначыцца не толькі ў сваіх адносінах з уладамі і іншымі партыямі. Яны не могуць дасягнуць адзінства нават у сваім разуменні цывілізацыі і тэхнічнага прагрэсу. Таму ў свеце амаль не існуе прыкладаў паспяховага пабудовы, а затым і стабільнага падтрымання анархістамі якіх-небудзь значных праектаў. Затое прыкладаў разбурэнняў (зрэшты, часам карысных), ажыццёўленых прыхільнікамі анархіі, больш чым дастаткова. Так што, калі вярнуцца да песні Цоя, анархія і шклянку портвейна – цалкам рэальнае спалучэнне, анархізм і наган – таксама. А вось уявіць сабе стваральніка анархіста ўжо некалькі складаней.