"Статус-6" (акіянская шматмэтавая сістэма ўзбраення): канструкцыя і прызначэнне

«Статус-6» (акіянская шматмэтавая сістэма) — праект айчыннай беспілотнай падводнай лодкі, прызначанай для дастаўкі смяротнай грузу да берага праціўніка. Інавацыйная распрацоўка з'яўляецца новай вяхой у канцэпцыі баявых дзеянняў, закліканай звесці на няма сістэму супрацьракетнай абароны меркаванага праціўніка. Бо «ракета» будзе ляцець не па паветры, а пад вадой.

Першыя згадкі

Яшчэ у 2012 годзе ў СМІ ўсплывалі згадкі пра імкненне ЗША стварыць сістэму супрацьракетнай абароны, якая паслужыць шчытом супраць міжкантынентальных балістычных ракет Расійскай Федэрацыі. Перад айчыннымі ваеннымі быў пастаўлены пытанне распрацоўкі альтэрнатыўнага метаду дастаўкі снарада ў выпадку магчымай вайны. Згадвалася сістэма ўзбраення, якая выкарыстоўвае ядзерны зарад падвышанай магутнасці, але не «брудная бомба».

Так месцамі па тэлебачанні мільгалі нейкія чарцяжы, якія дзе-то выдаваліся за інавацыйную распрацоўку, а дзе-то за прататыпы састарэлых мадэляў узбраення. Што з гэтага хлусня, а што праўда, высветліць не ўдалося.

Небяспечныя зоны

У заходняй прэсе ўжо паспелі ахрысціць новы праект як «зброя адплаты». У 2015 годзе на канале BBC паказалі рэпартаж, у якім гаварылася, што Расея стварае рабатызаваных падводную лодку, здольную транспартаваць ядзерны зарад на адлегласць да 10 000 кіламетраў на глыбіні да 1000 метраў. Падводная тарпеда здольная стварыць у акваторыі меркаванага праціўніка зоны, неспрыяльныя для жыцця, рыбнай промыслу і ажыццяўлення ваенна-эканамічнай дзейнасці.

Больш:

Віды дзелавога зносін

 Дзелавое зносіны ўяўляе сабой тып зносін, мэтай якога з'яўляецца ўзаемаабмен інфармацыяй паміж існуючымі або патэнцыяльнымі партнёрамі. Падчас дзелавога зносін вырашаюцца важныя пытанні, ставяцца і дасягаюцца мэты, набываюцца асобасныя і дзелав...

Ўнутраная норма рэнтабельнасці - найважнейшы паказчык эфектыўнасці інвестыцый.

Прыняцце любога рашэння ў дачыненні да інвестыцый абавязкова спалучана з ацэнкай эфектыўнасці. Гэта зразумела, так як неабходна вызначыць тыя крытэры, якія дазволяць выбраць самыя прыбытковыя праекты. Часцей за ўсё інвестарамі выкарыстоўваецца сістэм...

Сістэмны падыход у менеджменце

Сістэмны падыход у менеджменце ўяўляе сабой спосаб мыслення па адносінах да кіравання і арганізацыі. Яго нельга блытаць з наборам розных прынцыпаў дзеяння для кіраўніцкага апарату. Упершыню прымяненне гэтага інструмента кіравання адзначана ў канцы 50...

Меркаванні скептыкаў

Рэакцыя крытыкаў рушыла ўслед неадкладна. Шкоду ад міжкантынентальных балістычных ракет відавочны. Але такія стартуюць у цяжкадаступных кропках па ўсёй планеце і праробліваюць шлях на тэрыторыю праціўніка з дапамогай паветра, дзе іх сустракае сістэма ПРА.

Праект «Статус-6» акіянскай шматмэтавай сістэмы «крадзецца» на тэрыторыю ворага пад вадой на глыбіні каля 1 кіламетра. Існуе меркаванне, што трэба было б распрацаваць сістэму арыентавання ў такі «атмасферы», бо тарпеда можа ўрэзацца ў падводныя скалы, натрапіць на рыфы або заблудзіцца ў падводных пячорах.

З іншага боку, мяркуецца небудзь выдаленае кіраванне падобнай сістэмай, альбо імпартаваць карт марскога дна, якія паспяхова выкарыстоўваюцца ў працы плывучых нафтавых платформаў.

Логіка паразы ворага

Распрацоўшчыкам дадзенай сістэмы пазначана ЦКБ МТ «РУБІН». Мноства блогераў, мнящих сябе экспертамі ваеннай прамысловасці, тактыкі і ваеннай справы, смела кінуліся сцвярджаць, што навіна на сто адсоткаў праўдзівая, і спасылацца на ўяўныя крыніцы, якія не падлягаюць разгалашэнню. Логіка карыстання такімі тарпедамі складаецца ў тым, каб заразіць радыеактыўнымі адходамі парты меркаванага ворага, пазбавіўшы тым самым апанента флоту і суднаходнай прамысловасці. Такія меры калі і не прывядуць да краху эканомікі, то прымусяць такую значна перагледзець.

Такое здагадка не трывае ніякай крытыкі (нават калі аўтар спасылаецца на канкрэтных асоб з ЦКБ МТ «РУБІН»). Заяўленая магутнасць зброі ў розных крыніцах вар'іруецца ад 10 да 100 мегатон. Для параўнання: бомба, скінутая на Хірасіму, мела толькі 20 кілатон, а ўсім вядомая «Кузькина Мать», таксама вядомая як «Цар-Бомба», — 58,6 мегатоны.

Варта нагадаць, што па выніках выпрабаванні апошняй згаданай былі зроблены наступныя заключэння:

• агністы шар ад выбуху дасягаў радыусу у 4,6 км;
• сейсмічная хваля, спароджаная выбухам, абышла зямны шар тры разы.

Згаданых двух пунктаў хапае, каб зразумець, што зброя адплаты з лічбай у 100 мегатон небудзь пакладзе канец усяму чалавецтву, альбо з'яўляецца не больш чым інструментам інфармацыйнай вайны.

Адсылкі да праекту Т-15

Варта сказаць, што ў пяцідзесятыя гады ўжо прапаноўвалася нешта падобнае акадэмікам Сахаравым. Згодна з літаратурным крыніцам, тарпеды прапаноўвалася абсталёўваць абалонкамі з кобальту для ўзмацнення выбухны хвалі. Ідэя складалася ў тым, каб вырабляць выбух ля берагоў ЗША, спараджаючы тым самым гіганцкія хвалі, якія маглі б значна нашкодзіць інфраструктуры праціўніка.

Праект адкінулі з-за дарагоўлі і адсутнасці падводных апаратаў, здольных транспартаваць зарад падобнай канструкцыі.

Многія абмеркавання артыкулы і агляды інтэрнэт-блогераў мільгаюць намёкаў да гэтага праекту. Тым не менш дзівяць фактары для «Статус-6» мяркуюць заражэнне тэрыторыі радыяцыяй у 1700 км у глыбіню, а таксама 300 км у шырыню з улікам хуткасці ветру ў 26 км/гадзіну. Звесткі былі змадэляваныя з дапамогай праграмы NukeMap. І гэта без уліку кобальтового ўзмацнення.

Другім фактарам з'яўляецца каласальная хваля. Як мяркуецца, такі выбух здольны спарадзіць цунамі ад 300 да 500 метраў у вышыню і закрануць участак сушы ў 500 кіламетраў.

Невідзімка «Статус-6»

Акіянская шматмэтавая сістэма рухаецца не дарма на такой глыбіні (1 км) — так яе цяжэй выявіць нават пры дапамозе сучаснай эхолокационной сістэмы. Выхадам можа паслужыць толькі адраджэнне праціўнікам абароннай марской праграмы часоў Другой сусветнай вайны, якая прадугледжвае эксплуатацыю глыбінных бомбаў. А таксама магчыма выкарыстанне глыбакаводных сонар, але такія здольныя ахопліваць адлегласць у радыусе 18 кіламетраў.

Тым не менш пакуль праект афіцыйна не прэзентаваны, цяжка судзіць аб тым, якім чынам рэалізавана стэлс-тэхналогія ў новай тарпеды. Эксперты мяркуюць, што пры дасягненні вызначанай хуткасці «Статус-6» стане нябачным для сістэм выяўлення, а на максімальнай хуткасці зможа паспяхова сыходзіць ад тарпед НАТА.

Схема «Статус-6»

Канструкцыя, а, дакладней, яе вольная трактоўка была зроблена газетамі WBF і Russian Forces на аснове усё таго ж скрыншота, выпадкова ўсплылыя ў прэсе. А ўсе здагадкі аб прыладзе новага зброі — выключна заходнімі экспертамі, якія спрабуюць будаваць якія-небудзь здагадкі аб сістэме «Зтатус-6».

Акіянская шматмэтавая сістэма, па іх здагадкам, абсталявана высокатрывалых корпусам. Гэта само сабой зразумела, бо на глыбіні 1000 метраў высокае ціск.

Ядзерны рэактар. Зразумела, няма дакладных звестак аб тыпе і магутнасці такога.

Стэлс-тэхналогія дадзенага вырабы на дадзены момант ахутана таямніцай і складаецца выключна з здагадак, апісаных вышэй.

А таксама робат, напэўна, абсталяваны сродкамі сувязі і дыстанцыйнага кіравання. Хоць, па іншай версіі, маршрут да мэты пракладваецца яшчэ да пуску, далей выраб рухаецца да мэты аўтаномна.

Улічваючы, што заяўленая хуткасць прыкладна 95 км/ч, зброя адплаты будзе дзён 5 або 6 рухацца да варожага ўзбярэжжа. За гэты час абстаноўка ў свеце можа змяніцца, але «машына смерці» працягне выконваць сваё баявое заданне.

Заходняе меркаванне

Шэраг амерыканскіх аналітыкаў ўлавілі падтэкст. Бо менавіта ў рамках абмеркавання сістэмы супрацьракетнай абароны ЗША і ўсплыла інфармацыя аб «Статус-6». Акіянская шматмэтавая сістэма ўзбраення з'яўляецца зброяй стрымлівання праграмы разгортвання заходняй ПРА па ўсім свеце.

НАТА нават прысвоілі ўласную класіфікацыю дадзенай інавацыі, ахрысціўшы яе словам Kanyon. На думку газеты The Daily Mirror, «Зтатус-6» — зброю для адказ ўдару, здольнае аднавіць раўнавагу сіл у выпадку пачатку вайны і зрушыць чару ваг у карысць РФ.

Навукова-папулярнае выданне New Scientist адзначае, што тарпеда стане адназначным гарантам знішчэння ЗША, а таксама чалавецтва ў цэлым. У свеце і так празмерна шмат ядзернай зброі розных магутнасцяў. Праграма ўтылізацыі то запускаецца, то прыпыняецца. Таму, з з'яўленнем новага зброі Суднага Дня, баланс сіл у свеце падыходзіць да небяспечнай рысы.

Між тым былы дарадца дзяржаўнага Дэпартамента ЗША Стывен Пайфэр сцвярджае, што гэта больш падобна на параною. Бо сістэма ПРА ЗША здольная стрымаць да 40 боегаловак, а ў Расіі (на думку Пайфэра) іх больш за паўтары тысячы. Таму распрацоўка такой зброі з'яўляецца празмернасцю хаця б па прынцыпу Брытвы Оккама — калі ёсць усё неабходнае, то што-то дадаваць яшчэ будзе лішнім. З прычыны названага лічыцца, што няма вострай неабходнасці рэалізацыі дадзенага праекта ў бліжэйшыя тэрміны.

Экспартны варыянт

Пакуль заходні свет замёр у чаканні, тайваньское выданне China Times выказала экспертнае заключэнне аб магчымасцях экспарту новай акіянскай шматмэтавай сістэмы ў Кітай і Індыю. Гэта не супярэчыць канцэпцыі бяспекі Расійскай Федэрацыі па шэрагу прычын:

• тэхнічная рэалізацыя паставак магчымая не раней 2029 года, калі праект пройдзе ўсе стадыі тэставання і будзе афіцыйна заяўлена аб рэалізацыі «Статус-6»;
• акіянская шматмэтавая сістэма не ўяўляе небяспекі для Расеі, так як населеныя пункты размешчаны ўдалечыні ад узбярэжжа (чаго нельга сказаць аб ЗША);
• пастаўкі ў Індыю і Кітай не супярэчаць міжнароднаму праву, калі сістэма не будзе несці ў сабе ядзернага зарада.

Алекс Кальво, эксперт у галіне міжнароднага права, прааналізаваўшы інфармацыю аб пастаўках новай тарпеды, прыйшоў да наступных высноваў:

• забароненыя міжнародным правам незаселеныя ядзерныя сістэмы, але тут гаворка ідзе толькі аб тых, што грунтуюцца на акіянічным дне, «Статус-6» ужо не трапляе пад гэта вызначэнне;
• калі юрыдычна не даказана, што новая шматмэтавая сістэма нясе ў сабе ядзерны зарад, то па факце такая тарпеда можа карыстацца «правам мірнага праходу» ў тэрытарыяльныя вады іншай дзяржавы;
• шэраг краін, якія паспрабуюць забараніць праход «Статусу-6» ў свае вады, сутыкнецца з чарговай юрыдычнай праблемай: ці можна забараніць праходзаселеных падлодак, але нідзе і гаворкі не ідзе аб незаселеных кіраваных (або аўтаномных) дронах;
• калі ЗША вырашаць строга абмежаваць праход сістэмы ў свае вады, гэта справакуе канфлікт з Кітаем, т. к. апошні настойвае на безумоўным выкананні Штатамі міжнародных пагадненняў па свабодзе плавання.

Заключэнне

Такое, як «Статус-6», зброю гістарычна заўсёды лічылася нейкім гарантам стрымлівання, чым зброяй, якое ўжываюць ледзь ці не кожны дзень. Сама перспектыва прымянення якім-небудзь дзяржавай такога зброі пацягне за сабой зваротны ядзерны ўдар.

А развязванне атамнай вайны прывядзе да поўнага знішчэння атмасферы планеты і зробіць такую непрыдатнай для жыцця на доўгія гады.

Між тым варта ўлічыць, што ўся вышэйназваная інфармацыя на 80 % заснавана на меркаваннях і высновах заходніх экспертаў. Астатнія 20 % - вытрымкі з шматлікіх форумаў, блогаў і інтэрнэт-аглядаў навін ваеннай тэхнікі. Адзіным намёкам на тое, што ў Расеі распрацоўваецца паказаныя тарпеда «Статус-6», служыць трапіў у навіны па цэнтральным канале здымак (фота ніжэй), выпадкова выхваченный камерай журналіста з-за пляча афіцэра.

З гэтага і пачаліся ўсе абмеркавання аб стварэнні новага «Зброя Суднага Дня». Не існуе больш ніякіх афіцыйна дзе-то апублікаваных дакументаў, якія паказваюць на дакладнасць дадзенай інфармацыі. На працягу многіх гадоў тэма падаграваецца выключна аматарамі дыскутаваць на тэмы супрацьстаяння Расіі і ЗША. У падобных абмеркаваннях нярэдка ўсплываюць нарысы часоў Халоднай вайны (зразумела, у вольнай трактоўцы) і матэрыялы полуфантастических твораў розных пісьменнікаў. Абмеркаванне, як правіла, зводзіцца да тэзісаў накшталт «Так, мы дамо піндосаў прыкурыць!» ці «Даігралася, Амерыка».

Варта таксама нагадаць, што ў спадчыну ад Савецкага Саюза Расеі дасталася сістэма абароны інфармацыі, якая складаецца з чатырох прыступак.

Прыступка першая ўяўляе сабой так званыя дакументы для службовага карыстання (ДСК), якія не нясуць у сабе ніякай сакрэтнай інфармацыі, але мяркуецца, што дадзеныя звесткі выключна для пэўных асоб (да прыкладу, для супрацоўнікаў якога-небудзь прадпрыемства), а для старонніх звесткі ніякай каштоўнасці не ўяўляюць.

Другая ступень (першы ўзровень сакрэтнасці) — дакументацыя з паметкай «сакрэтна». Гэтыя звесткі маюць парадкавыя нумары, якія пачынаюцца з нуля. Як правіла, гэта якія-небудзь загады воінскіх «вярхоў» па правядзенні нейкіх аперацый. У такіх дакументах прадугледжваецца наяўнасць інфармацыі не для выдавання, але адсутнічаюць звесткі, якія трапляюць пад катэгорыю «дзяржаўная таямніца».

Трэцяя (другі ўзровень сакрэтнасці) — нумарацыя з двух нулёў і грыф «зусім сакрэтна». Прыкладам могуць быць інструкцыі па эксплуатацыі новых эксперыментальных відаў ўзбраення, якія яшчэ знаходзяцца пад індэксам ГРАЎ (прыклад фармулёўкі — «выраб №13»). Інструкцыі па ўжыванні ядзернай зброі, а таксама тарпед, трапляюць пад дадзеную катэгорыю.

Чацвёртая ступень (сакрэтнасць трэцяга ўзроўню) — інфармацыя асаблівай важнасці, здольная паўплываць на бяспеку дзяржавы. У эпоху СССР пад гэтую катэгорыю траплялі пратаколы нарад ЦК КПСС.

Нарада Прэзідэнта з прадстаўнікамі ваеннага камандавання РФ, безумоўна, з'яўляецца мерапрыемствам асаблівай важнасці, таму трапляе пад апошнюю згаданую катэгорыю. Таму ўцечка сакрэтнай інфармацыі цалкам выключаная.

З гэтага вынікае выснова, што дакумент, нібыта выпадкова трапіў у аб'ектыў камеры, можа з'яўляцца не больш чым «укідам». Усё ж інфармацыйная вайна — таксама вайна.

Улічваючы ўсё вышэйсказанае, нельга са стоадсоткавай верагоднасцю заявіць, што такі праект распрацоўваецца. Аб тым, што ён не распрацоўваецца, таксама з поўнай упэўненасцю сказаць немагчыма, бо айчынны ваенна-прамысловы комплекс валодае ўсімі неабходнымі сродкамі для рэалізацыі такой тарпеды ўжо некалькі дзясяткаў гадоў.

Цалкам магчыма, што ўкід гэтай інфармацыі быў зроблены наўмысна з мэтай спарадзіць рэакцыю ў заходніх СМІ і паназіраць за такой, каб прааналізаваць (або проста пасмяяцца).

У заключэнне варта адзначыць, што дакладнай інфармацыі аб праекце мінімум. Адзіны кадр з навінаў яшчэ ні аб чым не кажа, пераважная частка звестак аб праекце заснавана на меркаванні заходніх аналітыкаў і расійскіх блогераў.

Калі ж усё гэта праўда, то заходнім абаронным структурам прыйдзецца значна перагледзець свае сістэмы па супрацьдзеянні падобным комплексам, зрабіць карэкціроўку шэрагу пунктаў міжнароднага права ў частцы, якая тычыцца імпарту ўзбраення і знаходжання замежных судоў і субмарын ў тэрытарыяльных водах. І зрабіць гэта трэба ў максімальна сціснутыя тэрміны.

Што, наогул, будзе ў выніку — складана сказаць. Але зброя стрымлівання не можа быць толькі ў аднаго дзяржавы. Яно «асуджанае» на з'яўленне і ў іншага. Кожнае дзеянне выклікае супрацьдзеянне. І для кожнага зброі распрацоўваецца свой «шчыт». І так гэтая гонка ўзбраенняў нясецца бясконцаскрозь гісторыю, спараджаючы ўсё новыя жахлівыя віды зброі, якія пагражаюць у той ці іншы момант сцерці ўсё жывое з твару зямлі.

Мімаволі ўспамінаецца кадр поўнага раззбраення з фільма «Людзі Ікс: Апакаліпсіс», калі ракеты ўсіх краін свету стартуюць і выпускаюцца ў адкрыты космас. А пасля чаго выбухаюць ўжо за межамі зямной атмасферы. Ці застанецца гэта толькі фантастыкай ці калі-небудзь ўвасобіцца ў жыццё — час пакажа.