Аўтамат МП-40: тэхнічныя характарыстыкі

У фільмах аб Вялікай Айчыннай вайне нярэдка дапускаецца шмат фактычных недакладнасцяў і грубых памылак, прычым гэта характэрна не толькі для сучасных кінастужак, але і для твораў, знятых у часы СССР. І аўтамат МП-40 варта аднесці да найбольш яркім «киноляпам».

У фільмах гітлераўцы бадзёра крочаць, прытрымваючы матляецца ля сцягна пісталет-кулямёт… У складзе ледзь ці не кожнага гульнявога набору, які адносіцца да тэматыкі ВЯЛІКАЙ айчыннай вайны, ёсць цацачны аўтамат МП-40. І мала хто памятае, што насычэнне нямецкіх войскаў гэтым зброяй было слабым, так як пяхота ў асноўным вооружалась карабінамі Маўзера. З-за гэтага гітлераўскія пяхотнікі не грэбавалі трафейным ППШ і ППС, переделанными пад 9-мм патрон парабелум.

Хуга іль не Хуга?

Вельмі часта зброю гэта называюць «Шмайсер». Аўтамат МП-40 – гэта, хутчэй «Фольмер», так як сам Хуга Шмайссер не меў да яго стварэння ніякага дачынення. Ну, калі не лічыць запазычанні ад яго вынаходак канструкцыі крамы. Вядомы збройнік стварыў MP-18, MP-28 і, пасля, МР-41. Дарэчы кажучы, першыя дзве мадэлі на ўзбраенне нямецкай арміі ў свой час так і не пайшлі. Генералы (як і іх савецкія калегі, дарэчы) лічылі пісталеты-кулямёты «цацкі», якія могуць стаяць на ўзбраенні хіба што паліцыі.

Але прыход да ўлады Гітлера, які, насуперак распаўсюджанаму думку, прафанам не быў ніколі, дазволіў збройнікам разгарнуцца на поўную. Ужо ў 1938 годзе яны атрымліваюць дзяржаўны заказ на стварэнне пісталета-кулямёта, якім бы можна было узбройваць дэсант, экіпажы бронетэхнікі, абслугі гармат, медыкаў і іншых асоб, якім поўнапамернай вінтоўкі або карабіна не належыла. У канчатковым рахунку заказ дастаўся кампаніі Эрман.

Больш:

Канкурэнцыя - гэта суперніцтва паміж удзельнікамі рынкавай эканомікі. Віды і функцыі канкурэнцыі

Канкурэнцыя – гэта паняцце, уласцівае рынкавай эканоміцы. Кожны ўдзельнік фінансавых, гандлёвых адносін імкнецца заняць лепшае месца ў той асяроддзі, дзе яму даводзіцца функцыянаваць. Менавіта па гэтай прычыне ўзнікае канкурэнцыя. Барацьба памі...

Палітыка і мараль: суадносіны паняццяў у сучасным грамадстве

 Палітыка і мараль – гэта найбольш складаныя адносіны палітыкі да маральным нормам, прынятым у грамадстве. Абодва гэтыя паняцці ўяўляюць сабой арганізацыйныя і кантрольныя сферы соцыума, аднак, яны функцыянуюць у ім па-рознаму. Мараль закл...

Самая старая котка ў свеце

Самая старая котка на сённяшні дзень – Люсі. Гэта самае звычайнае жывёла нарадзілася ў далёкім 1972 годзе. Калі яе гаспадары даведаліся пра гэта, яны звярнуліся да ветэрынараў. Спецыялісты былі ўражаны станам гэтага жывёльнага. Котка выдатна ел...

Старыя напрацоўкі і новая канструкцыя

Гэта было не выпадкова, так як інжынеры фірмы да таго часу ўжо мелі зачын у выглядзе створанага імі пісталет-кулямёт Erma 36. Галоўным распрацоўшчыкам гэтага зброі быў Генрых Фольмер. Яго выбітная інавацыя – выкарыстанне халоднай штампоўкі з лістоў пракату. У той час так больш ніхто не рабіў.

Менавіта на аснове «Эрмы» ён і стварыў MP-38, з якога пасля «вырас» і аўтамат МП-40. Дэталяў з дрэва не было, што моцна аблягчала вытворчасць, харчаванне ажыццяўлялася з сектарны асобнага магазіна на 32 патрона. Неўзабаве высветлілася, што прагрэсіўная методыка штампоўкі дазваляе атрымліваць толькі дэталі не занадта высокай якасці, а таму вытворцам прыйшлося вяртацца да складанага і дарагога фрэзераванне.

Дарэчы кажучы, давесці тэхналогію халоднай штампоўкі да дасканаласці немцы за ўсю вайну так і не змаглі. Спачатку ў іх не было ў гэтым жорсткай неабходнасці, а пасля – ужо не заставалася рэсурсаў і часу. Спрабаваў выправіць сітуацыю Хуга Шмайсер: аўтамат МП-40, тэхнічныя характарыстыкі якога мы апісваем, ён узяў за аснову, стварыўшы свой МР-41. Але было ўжо позна.

З'яўленне МР-40

Усё гэта настолькі знізіла тэмпы выпуску, што да пачатку другой сусветнай вайны на ўзбраенні нацыстаў стаяла менш дзевяці тысяч гэтых пісталет-куляметаў. З-за гэтага ў сярэдзіне 1940 года кампанія атрымала загад аб мадэрнізацыі зброі, якая б дазволіла падняць яго тэхналагічнасць да прымальнай. Фольмер з задачай справіўся. Па-першае, была ўсё ж адпрацавана і наладжана тэхналогія халоднай штампоўкі ствольнай скрынкі, дэталі з дэфіцытнага алюмінія замянілі на сталёвыя.

Менавіта так з'явіўся аўтамат МП-40, які адразу быў запушчаны ў масавую вытворчасць. Як дзіўна, але нават у ваенны час выпускаўся і МР-40, і яго продак, МР-38. Лічыцца, што ў перыяд з 1940 па 1945 года было выпушчана каля паўтары мільёнаў адзінак (хутчэй за ўсё, не больш як 1,3 млн). Так што пра пагалоўнае ўзбраеньні нямецкай пяхоты гэтай зброяй можна забыцца: аўтаматамі быў узброены ці кожны дзясяты.

Патрон – стандартны 9х19 «Парабелум», які сёння стаў дэ-факта стандартам для пісталетаў, так і для пісталет-куляметаў ва ўсім свеце. Заўважым, што спецыяльна для аўтаматаў у нацысцкай Германіі выпускалі адмысловыя патроны з павялічанай навеской пораху і куляй, якая мела лепшым пробивающим і запреградным дзеяннем. Выкарыстоўваць іх у пісталетах настойліва не рэкамендавалася, так як у выніку зброю хутка изнашивалось.

Прынцып працы

Аўтаматыка нямецкага ПП была даволі прымітыўнай, працуючы па прынцыпе вольнага засаўкі. Апошні быў вельмі масіўным, за яго рух адказвала магутная зваротная спружына. Так як зброя адрознівалася масіўным засаўкай і магутным зваротным дэмпферам, яго хуткастрэльнасць (шэсць стрэлаў у секунду) і блізка не стаяла з такой у ППШ, што вельмі добра адбівалася на дакладнасці… адзіночных стрэлаў. Зваротным бокам медалі аказвалася практычная немагчымасць «накрыць» чаргой адзіночную мэта. Пры стральбе магутным індыкатараў было відаць, як мішэнь часцяком аказвалася акурат у прамежку паміж кулямі.

Нагадаем, што савецкі ППС «пляваўся» са хуткасцю да 11 стрэлаў у секунду, а славуты ППШ, які многія салдаты называлі «Пажыральнік патронаў Шпагіна» і зусім страляў, як «дарослы» кулямёт. Яго хуткастрэльнасць даходзіла да 17-18 (!) стрэлаў у секунду. Так што аўтамат МП-40, характарыстыкі якога мы разглядаем, быў у гэтым плане вельмі«ціхаходных».

Тэхнічныя характарыстыкі

Адметным прыкметай аўтаматаў сямейства МР-38/40 з'яўляецца выражаны прыліў пад ствалом. Ён меў дваістую ролю: з аднаго боку, памяншаў «падскакванняў» ствала пры стральбе. З другога – дазваляў чапляцца за амбразуры ў танках і бронемашынах, падвышаючы трапнасць стральбы на хаду.

Ўдарны механізм – самы просты, ударникового тыпу. Як і ў ППШ/ППС, патрабаванні спрашчэння вытворчасці прымусілі немцаў адмовіцца ад перакладчыка рэжымаў стральбы, але пры гэтак нізкай хуткастрэльнасці больш-менш навучаныя стрэлкі маглі весці агонь і адзінкавымі (або з адсечкай па два-тры патроны). Засцерагальніка на нямецкай зброі не было ў прынцыпе. Яго ролю выконваў выраз, у які запраўлялася рукаяць затворной рамы. Нядзіўна, што гэтак прымітыўны механізм неаднаразова прыводзіў да няшчасных выпадкаў. Так што аўтамат МП-40, тэхнічныя характарыстыкі якога мы апісваем, асаблівай складанасцю не адрозніваўся.

Характарыстыкі крамы

сектарны Магазін, ўмяшчальнасць – 32 патрона. Знешні выгляд – прамой, з штампаванага пракату. Пераблытаць яго з секторными крамамі ад ППС або ППШ немагчыма, так як ён прамой, у той час як айчынныя ПП выкарыстоўвалі выгнутыя мадэлі (з-за асаблівасцяў патрона 7,62х25). Дарэчы кажучы, крамы ад МР-40 не карысталіся асаблівай любоўю пяхотнікаў, так як уручную рыхтаваць іх было вельмі складана, даводзілася звяртацца да дапамогі спецыяльнага прыстасавання.

Ўстаўляўся ён у прамую, выдатную за межы зброі гарлавіну прымача, фіксаваўся з дапамогай кнопочного заціску. На практыцы неўзабаве аказалася, што гарлавіну варта ўсяляк засцерагаць ад забруджванняў, так як у баявых умовах чысціць яе было вельмі няпроста. Стандартны боекамплект для салдата вермахта ў тыя часы – каля 190 патронаў.

Далёкасць і выніковасць стральбы

Прыцэл – самы звычайны, стоечный. Пры стральбе можна было карыстацца двума яго «рэжымамі»: пастаянным і адкідным, прызначаным для вядзення агню на дыстанцыю 200 метраў або больш. Але ўсё гэта мела значэнне толькі на паперы.

Самі немцы адзначалі, што рэальна трапіць у чалавека, які бег на дыстанцыі ўжо ў 100-150 метраў нямецкі аўтамат МП-40 не дазваляў, калі толькі агонь не вёўся з некалькіх ствалоў адначасова. Акрамя таго, масіўны затвор настолькі затормаживал пачатковую хуткасць кулі, што на дыстанцыі ў 150-200 метраў прыходзілася рабіць папраўку ў паўметра (!) над мэтай. Улічваючы, што ў баі многія салдаты пра гэта забывалі, вялікая частка патронаў шчасна спальваліся без усякай карысці.

Іншыя праблемы

Акрамя таго, вялікія праблемы давала ўтрыманне ПП ў баі. Справа ў тым, што хапацца за магазін катэгарычна не рэкамендавалася: яго які ўтрымлівае механізм быў настолькі хісткім, што хутка разбалтывался. Нярэдкія былі выпадкі, калі ў моцна «бітых жыццём» МР-38/40 магазін мог проста выпасці прама падчас бою. Так што трымаць даводзілася прама за ствол… у якога не было кажуха. Каб салдат не падсмажыў далоні, яму па штату належыла азбеставая рукавіца.

Як ні дзіўна, але ні цяжкі затвор, ні магутная зваротная спружына не абаранялі аўтамат ад залішняй схільнасці да закліноўвання пры найменшым забруджванні. Нягледзячы на гэта, аўтамат МП-40 на пачатковых перыядах вайны цалкам адказваў усім патрабаванням, якія прад'яўляюцца да такога зброі патрабаванням. Толькі з стратай гітлераўцамі стратэгічнай ініцыятывы ім давялося распрацоўваць першую ў свеце штурмавую вінтоўку, StG-44.

Сучаснае выкарыстанне

так-Так, было і такое. Зрэшты, ППШ-41 працягвалі выпускаць у КНР аж да пачатку 2000 гадоў, а сее-дзе яго робяць да гэтага часу, так што нічога дзіўнага ў гэтым няма. А МР-40 заставаўся на ўзбраенні паліцэйскіх фарміраванняў Нарвегіі яшчэ ў 60-х гадах мінулага стагоддзя. Акрамя таго, яго актыўна выкарыстоўвалі як ізраільцяне, так і арабы падчас незлічоных канфліктаў у сектары Газа. Так што МП-40 – аўтамат з багатай гісторыяй.

Дарэчы кажучы, знакаміты МР-5, які стаіць на ўзбраенні многіх паліцэйскіх і вайсковых фармаванняў па ўсім свеце, не мае нічога агульнага з абмеркаваных намі ПП. Па-першае, ён працуе па схеме полусвободного засаўкі. Па-другое, па сутнасці, з'яўляецца паменшанай копіяй вінтоўкі G-3.

Нарэшце, у продажы сустракаюцца таксама пнеўматычныя аўтаматы МП-40, якія з'яўляюцца дэмілітарызаванымі стваламі (як і ў сітуацыі з ППШ-41). Зрэшты, падобныя асобнікі ўсё ж рэдкія, ды і кошт іх высокая. Звычайна гаворка ідзе аб грубых макетах.

Першыя эпізоды баявога прымянення

Продак МР-40 быў упершыню выкарыстаны ў Польшчы, падчас падзей 1939 года. Армейцы адразу пачалі слаць прэтэнзіі, якія тычацца дрэннай працы механізму падачы патронаў. Але галоўным нараканне была схільнасць да самаадвольным стрэлаў пры падзенні (зрэшты, усе ПП са вольнай засаўкай грашаць тым жа). Салдаты, каб пазбегнуць няшчасных выпадкаў, пачалі нават приматывать затворную рукаяць рамянём. Пасля гэтага на затворной раме і з'явілася вышэйзгаданая выразка.

Недахопы

Уварванне ў СССР выявіла і іншыя недахопы. Высветлілася, у прыватнасці, што нізкая хуткастрэльнасць пры залішне цяжкім засаўцы– дрэнная ідэя, так як на холадзе і нават пры нязначным забруджванні аўтаматыка пераставала працаваць. Завод «Штайр» часткова выйшаў з становішча, пачаўшы ўсталёўваць больш моцную зваротную спружыну, але ў выніку гэтага рэзка ўзрасла хуткастрэльнасць і падала надзейнасць механікі, не разлічанай пад такія нагрузкі.

Так што МП-40 – аўтамат, які немцы ў той перыяд так і не паспелі «давесці да розуму».